Dlaczego czas płynie szybciej wraz z wiekiem

Pamiętacie czasy, gdy minuty do końca nudnej lekcji dłużyły się w nieskończoność? Człowiek patrzył na wiszący na ścianie zegar i gotów był oddać całe pieniądze, które dostał na pączka, żeby tylko wskazówki przyśpieszyły. Jak to się stało, że człowiek za młodu miał wrażenie, jakby w trakcie wakacji zdobył cały świat, a dzisiaj wakacje kończą się dla niego po tygodniu? I nie chodzi o to, że jedzie na tydzień wakacji do Mikołajek, bo akurat tyle trwa lato w Polsce, a o to, że czas po prostu zapier pędzi tak, że ledwo zdążysz zapakować grill do samochodu przed wyjazdem na weekend majowy, a zaraz musisz wyciągać kurtkę zimową, bo jest 31 października i wiesz, że na grobach znowu będzie piździć tak, że będziesz mieć ochotę położyć się przy jednym z grobów i już tak zostać. Nie jesteś odosobniony w swoich poglądach – a nawet więcej: zniekształcony upływ czasu jest zjawiskiem na tyle powszechnym, że zajęli się nim naukowcy.

Już w 1890 roku psycholog William James zaproponował teorię, że czas płynie szybciej w życiu dorosłym, ponieważ życie dorosłych jest nudne i już nie tak bogate w różne wydarzenia, którymi wypełnione jest życie młodego człowieka. Według Williamsa dorośli prześlizgują się przez życie nie mając już tak wielu atrakcyjnych przystanków co kiedyś.

Ponad 100 lat później, w 2005 roku, badacze z Uniwersytetu Monachijskiego, po przeanalizowaniu odpowiedzi od 499 badanych w specjalnie zaprojektowanym kwestionariuszu, wskazali, że czas płynie szybko zarówno dla młodych, jak i starszych osób, jednak wraz z wiekiem szybkość upływu czasu wzrasta. Szczytowy moment osiągamy w wieku 50 lat – później szybkość ta utrzymuje się na stałym poziomie. Zgodnie z tymi samymi badaniami, u ludzi w wieku 20–59 lat pojawia się presja czasu, czyli inaczej mówiąc: rośnie liczba obowiązków, z którymi coraz trudniej jest się nam wyrobić .


W 2010 roku badania naukowców z Oberlin College i Duke University dowiodły, że młodzi ludzie radzą sobie gorzej niż starsi z oceną daty znanego wydarzenia z ostatnich 10 lat. O ile starsi całkiem dobrze wskazywali, kiedy dane zdarzenie miało miejsce, młodzi zwykle nie potrafili tego zrobić i wskazywali wcześniejsze daty. Obie grupy podobnie postrzegały upływ krótkich okresów czasu, takich jak dzień czy miesiąc, ale już 10 lat upływało szybciej dla osób starszych. W 2013 roku przeprowadzono badania uzupełniające, z których wynikało, że ci, którzy w momencie badania odczuwali dużą presję czasu z powodu codziennych obowiązków, także odczuwali szybszy upływ czasu w krótkich okresach, natomiast ci, którzy twierdzili, że mieli dużo obowiązków w poprzedniej dekadzie, uznali, że minęła ona im w mgnieniu oka.

Dzięki tym wszystkim badaniom naukowcy doszli do wniosku, że wśród przyczyn postrzegania szybszego upływu czasu znajduje się nudne, wypełnione masą codziennych obowiązków życie, brak przykładania wagi do upływającego czasu, biologia (zwalnia nasz zegar biologiczny). Być może także im starsi jesteśmy i im więcej życia mamy za sobą, to kolejne lata nie robią już na nas takiego wrażenia. Po prostu przyzwyczajamy się do życia.